czwartek, 19 maja 2016

Ptaki i nietoperze zamieszkujące miasta. Jak chronić ptaki żyjące w miastach?

Ochrona ptaków w mieście

Wiosna i lato to nie tylko sezon lęgowy ale również pełnia sezonu remontów i termomodernizacji budynków. Inwestycje te niosą jednakże za sobą zagrożenie dla ptaków i nietoperzy zamieszkujących budynki mieszkalne w miastach i na ich peryferiach.

Dlaczego ptaki gniazdują w budynkach w tak bliskim sąsiedztwie i otoczeniu człowieka?

Sąsiedztwo człowieka daje dzikim zwierzętom wiele korzyści. Na terenach zurbanizowanych jest mniej drapieżników zagrażających im i ich młodym. Na co dzień ludzie w miastach produkują dużo śmieci i odpadków. Dla zwierząt wszystkożernych są one źródłem pokarmu, którego jest dużo i łatwo go znaleźć. 

Zimą chętnie dokarmiamy zwierzęta, więc nawet w okresach niedostatku pożywienia są one w stanie znaleźć pokarm. Ogrzewając swoje mieszkania, ogrzewamy też ich schronienia. Dostępność chronień i pożywienia powoduje, że ptaki mogą przetrwać zimę w miastach i nie podejmują dalekich,  wyczerpujących i niebezpiecznych wędrówek.

Ochrona ptaków w mieście

Fot. Ornitolog Wyszków. Wróble, korzystające z pokarmu zamieszczonego w karmniku dla ptaków.


Najbardziej „miejskim” ptakiem jest jerzyk. Pierwotnie ptaki te zamieszkiwały góry, gniazdując na półkach skalnych i wysokich drzewach. Obecnie jerzyk najliczniej występuje w osiedlach ludzkich. 

Gniazda zakłada we wgłębieniach murów, otworach, w stropodachach, pod dachówkami, w zakamarkach budynków, zawsze na dużych wysokościach. Zasiedla również skrzynki lęgowe specjalnej konstrukcji.

Kompensacja przyrodnicza

Fot. Ornitolog Wyszków. Budki lęgowe dla jerzyków – przykład kompensacji przyrodniczej utraconych miejsc lęgowych na jednym z osiedli.

Termomodernizacje budynków a ochrona ptaków i nietoperzy


Obecnie wiele budynków w miastach jest w różny sposób modernizowanych. Często w czasie prac niszczone są schronienia zwierząt poprzez zamykanie lub zalepianie wszelkiego rodzaju otworów. Zdarzają się nawet sytuacje, że w czasie tych prac niszczone są lęgi ptaków lub zamykane dorosłe osobniki.

Ornitolog w Wyszkowie. Ochrona gniazdujących wróbli.

Fot. Ornitolog Wyszków. Ubytki w elewacji, szczeliny pomiędzy rynnami, ustępy pomiędzy obróbką blacharską są to miejsca gdzie ptaki zakładają gniazda.

Jak wykonać prace termomodernizacyjne i nie naruszać prawa?

Przede wszystkim przed przystąpieniem do prac należy wykonać inwentaryzację ornitologiczną. Najlepiej by została ona wykonana w czerwcu lub lipcu roku poprzedniego, poprzedzającego prace termomodernizacyjne. Pozwoli to na obserwację wszystkich ptaków, jakie występują w obrębie budynku, nawet tych najpóźniej powracających z zimowisk, jak jerzyki.

Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że budynek zamieszkują także nietoperze należy skonsultować się dodatkowo z chiroprerologiem. Jeśli ekspert ornitolog nie wykazał, żeby w budynku gniazdowały ptaki, lub występowały nietoperze ani nie wykazał potencjalnych miejsc ich bytowania, możliwe jest przystąpienie do prac modernizacyjnych.

Jeśli inwentaryzacja ornitologiczna wykazała potencjalne miejsca występowania zwierząt, ale brak obecnie lęgów, inwestor powinien wystąpić do regionalnego dyrektora ochrony środowiska o wydanie zezwolenia na niszczenie siedlisk gatunków chronionych.

Przed przystąpieniem do prac ornitolog powinien dokonać powtórnej oceny czy w budynku nie stwierdził lęgów ptaków. Jeśli ornitolog stwierdził brak lęgów, możliwe jest przystąpienie do prac remontowych zgodnie z wydanym zezwoleniem.
Najczęściej spotykamy się jednak z sytuacją, że w budynku jest wiele miejsc, w których bytują zwierzęta, najczęściej ptaki. Wtedy możliwych jest kilka rozwiązań, jednak we wszystkich konieczna jest ścisła współpraca wykonawcy z ornitologiem.

  1. Można wstrzymać wykonanie prac do czasu zakończenia lęgów pozostawiając dotychczasowe miejsca bytowania zwierząt, np. otwarte otwory do stropodachów.
  2. Jeśli jednak inwestor planuje zamknięcie wszelkich otworów, co uniemożliwi zwierzętom bytowanie w budynku, konieczne jest uzyskanie zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska na zniszczenie siedlisk gatunków chronionych.

Regionalny dyrektor wydając zezwolenie określa termin i warunki wykonania prac, działania kompensacyjne – najczęściej jest to montaż budek lęgowych, nadzór ornitologa lub innego specjalisty nad wykonaniem modernizacji i działań kompensujących oraz obowiązek złożenia sprawozdania.

Jakie zwierzęta mieszkają w budynkach i jak ich szukać?

Budynki w których mieszkamy są też domem dla ptaków z czego często nie zdajemy sobie sprawy. Ptaki, które najczęściej zasiedlają budynki mieszkalne to:

  • jerzyki,
  • jaskółki oknówki,
  • jaskółki dymówki,
  • wróble,
  • szpaki,
  • kawki,
  • pliszka siwa,
  • pleszka,
  • kopciuszek,
  • pustułka,
Blacha falista to doskonałe schronienie dla wróbli

Fot. Ornitolog Wyszków. Szczeliny blachy falistej to doskonałe miejsce lęgowe dla wróbla.


Okazjonalnie obiekty budowlane są zasiedlane przez inne ptaki, często przez nietoperze, 
a sporadycznie nawet przez inne ssaki. Ptaki w miastach nie mają zbyt wielu miejsc do godnych do założenia gniazda i wychowu piskląt, wykorzystują więc każdą możliwość. Brakujące kratki wentylacyjne przyciągają kawki. Otwory do stropodachów są dostatecznie duże, by dostały się tam nawet gołębie miejskie. Te ptaki nie są zresztą zbyt wybredne – byle gzyms, wnęka, nawet pusta skrzynka na balkonie wystarczy by założyć gniazdo. Pod okapami chętnie uwije gniazdo pliszka lub kopciuszek. 

Jeżeli plujesz lub jesteś w trakcie prowadzenia prac termomodernizacyjnych lub budowlanych i potrzebujesz konsultacji, skontaktuj się ze mną – udzielę bezpłatnej porady czy konsultacji.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz